Oretta Kanady, 1970’lerde Kaliforniya, San Bernardino’daki Norton Hava Kuvvetleri Üssü’nde çalışırken çöp kutusunda eski bir uçuş günlüğü fark etti. Ne olduğunu bilmiyordu ama amirlerine günlüğü saklayıp saklayamayacağını sordu. Üstleri de “evet” dedi.
Eve döndüğünde, kitabı ergenlik çağındaki oğlu Michael William Bonds’a verdi. O da kitabı hiç yakından incelemedi ama sakladı. Şu anda 65 yaşında olan Bonds, Washington Post gazetesine, günlüğü o zamandan beri tuttuğunu belirtti.
PEARL HARBOUR GÜNLÜĞÜ
Günlüğün, Hawaii’deki Pearl Harbor deniz üssüne ait olduğu ortaya çıktı. Yarım asır sonra, Ulusal Arşivler, 7 Aralık 1941’deki saldırının öncesine, sırasına ve sonrasına ait kayıtları içeren metni yeniden ele geçirdi. Ulusal Arşivler’den yapılan açıklamaya göre, 500 sayfadan fazla olan seyir defterinde “Avrupa’da savaşın şiddetlendiği ancak Amerika Birleşik Devletleri’nin savaşa girmesinden önce Mart 1941’den Haziran 1942’deki Midway Muharebesi’ne kadar düzenli, el yazısıyla yazılmış kayıtlar” yer alıyor.
NİŞANLISI FARKETTİ
Kitabı ilk Bonds’un nişanlısı Tracylyn Sharrit fark etti. Doldurulan her sayfanın üst kısmında “Pearl Harbor” veya “Pearl Harbor, TH” (Hawaii Bölgesi’nin kısaltması) yazan bir damga vardı. Seyir defterinde, barometrik basınç, hava sıcaklığı, su sıcaklığı, rüzgar yönü, rüzgar şiddeti ve hava durumu her dört saatte bir kaydedilirken, her gün gelip giden gemilerin isimleri de yer alıyordu. Ayrıca, her sayfanın altında “açıklamalar” başlıklı bir bölüm de bulunuyordu.
SALDIRI SAATLERİ NOT EDİLMİŞ
6 ve 7 Aralık 1941’de, “açıklamalar” bölümünde şu notlar yer alıyordu: “06:57’de bilinmeyen bir denizaltı (Japon) saldırıya uğradı batırıldı. 07:55’te Japon uçakları ve denizaltıları Pearl Harbor’a ve Oahu’daki diğer askeri ve deniz hedeflerine saldırdı.” Bu satırları gören Sharrit şaşkına uğramıştı. Çift, Pasadena, Kaliforniya’daki Whitmore Rare Books (Nadir ilk baskılar ve özenle üretilmiş kitaplardan oluşan olağanüstü bir envantere sahip olan kitapçı) uzmanlarıyla iletişime geçti.
Şirketin kurucusu Dan Whitmore, keşfi ilk duyuran Washington Post’a , “Birisi size ulaşıp ‘Hey, Pearl Harbor saldırıları sırasındaki istasyon kayıt defterini aldık’ dediğinde kulaklarınız dikiliyor” diyor. “Bu önemli bir kültürel obje.”
Whitmore, kitabın değerinin ne kadar olduğundan emin değildi, ancak çok fazla olabileceğini, hatta altı haneli bir rakam olabileceğini tahmin ediyordu. Ancak bir sorun vardı: Kitabın hâlâ devlet malı olarak kabul edilebileceğinden endişeleniyordu.
Whitmore, Ulusal Arşivler ile iletişime geçtiğinde, tahminlerinin doğru olduğunu öğrendi. Ulusal Arşivler’den özel bir ajan Kaliforniya’ya uçtu ve çift, keşiflerini teslim etti.
UTANÇ TARİHİNİ ANLATAN ENDER BELGE
Arşivlerin kıdemli danışmanlarından Jim Byron, açıklamasında, “Bu özel eser, ‘utançla anılacak tarihin’ hikayesini anlatmaya yardımcı olan, günümüze ulaşan az sayıdaki kayıttan biri” diyor. Dijitalleştirilmiş sayfalar ve 6-14 Aralık 1941 tarihleri arasındaki kayıtların daktilo edilmiş transkriptleri, arşivin ağ sayfasında bulunabilir.
192 BİN SAYFA AÇILMIŞTI
II. Dünya Savaşı’ndan kalma donanma seyir defterleri, son yıllarda araştırmacılar için hayati bir kaynak olmuştur. Ulusal Arşivler, 2017 yılında 192 bin 500 sayfalık bir ABD donanma kaydının gizliliğini kaldırdı. Bunların çoğu, 1940’larda Pearl Harbor’da görevli denizciler tarafından yazılmıştı. 2023 yılında binlerce gönüllü, araştırmacıların verileri dijitalleştirmesine yardımcı oldu ve bu da bilim insanlarının savaş yıllarındaki iklim hakkında daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı oldu.
