Cömertlik ve Beynin Sosyal Etkisi
Bazı insanlar neden daha cömertken, bazıları yardım etmekte zorlanıyor? Almanya’daki Düsseldorf Üniversitesi’nde yürütülen ve Güney Afrika, Hollanda ile İsviçre’den bilim insanlarının da katkı sunduğu uluslararası bir araştırma, bu evrensel soruya nörobilimsel bir yanıt verdi.
Ulusal Bilimler Akademisi Bildirileri (PNAS) dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, cömertlik ve empati gibi sosyal davranışlarımızı yönlendiren ana bölge, beynin bazolateral amigdala adlı yapısı. Duygusal düzenlemeden sorumlu olan bu bölgenin hasar görmesi, bireylerin özellikle yabancılara karşı daha bencil davranmasına yol açıyor.
Cömertlik sinyali bu bölgeden geliyor
Araştırmacılar, nadir görülen bir genetik bozukluk olan Urbach-Wiethe hastalığına sahip bireyler üzerinde çalıştı. Bu hastalık, bazolateral amigdalayı etkiliyor ancak beynin diğer bölgelerini sağlam bırakıyor. Dünyada yalnızca 150 civarında vakanın bilindiği bu hastalık, Güney Afrika’nın Namaqualand bölgesinde yoğun şekilde görülüyor.
Bu kişilerin sosyal karar alma becerilerini değerlendirmek amacıyla araştırmacılar, “diktatör oyunu” adı verilen bir ekonomik deney uyguladı. Katılımcılardan, sahip oldukları parayı akrabalarına, tanıdıklarına, komşularına ya da yabancılara paylaştırmaları istendi.
Sonuçlar dikkat çekiciydi: Urbach-Wiethe hastalığına sahip bireyler, ailelerine ve yakınlarına karşı sağlıklı bireyler kadar cömert davranırken; yabancılara karşı bariz bir şekilde daha az paylaşımcıydı.
Bazolateral amigdala: Beynin sosyal düzenleyicisi
Çalışmanın başyazarı Dr. Luca M. Lüpken, bulguların bazolateral amigdalanın sosyal ilişkilerde önemli bir rol oynadığını ortaya koyduğunu belirtiyor. Lüpken, “Amigdala kişiyi doğrudan cömert ya da bencil yapmaz” diyerek şöyle devam ediyor:
“Karşımızdaki kişinin kim olduğuna göre, ne zaman ve ne ölçüde sosyal jestler yapacağımızı belirler. Bu yapı olmadan insanlar yalnızca güçlü duygusal bağları olan kişilere karşı cömert davranabiliyor.”
Yani beynin bu küçük bölgesi, ilişkilerimizdeki yakınlık düzeyine göre cömertlik seviyemizi ayarlayan bir “sosyal filtre” gibi işliyor.
Beyindeki minicik bir alan, büyük sosyal etkiler
Bu araştırma, beyin yapılarının sosyal davranışlar üzerindeki etkisini net biçimde gözler önüne seriyor. Empati, paylaşım ve fedakarlık gibi değerlerin yalnızca karakter meselesi değil, nörolojik bir temele dayandığını gösteriyor. Özetle, cömertliğimizin kaynağı sadece kalbimiz değil; amigdalamız da bu denklemin bir parçası.
